โรคอึเต็มท้อง เด็กชอบอั้นต้องระวัง

ภาวะอุจจาระค้างในลำไส้ หรือที่หลายคนเรียกว่า “อึเต็มท้อง” เป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในเด็ก โดยเฉพาะเด็กวัยเรียนและเด็กเล็กที่เริ่มควบคุมการขับถ่ายเอง เด็กหลายคนมีพฤติกรรมกลั้นอุจจาระเพราะกลัวเจ็บ ไม่อยากเข้าห้องน้ำ หรือไม่คุ้นเคยกับห้องน้ำนอกบ้าน เมื่อกลั้นอุจจาระบ่อยครั้ง อุจจาระจะค้างสะสมอยู่ในลำไส้ใหญ่ ทำให้มีลักษณะแข็งและขับถ่ายได้ยาก ส่งผลต่อระบบทางเดินอาหารและสุขภาพโดยรวมของเด็กในระยะยาว

ภาวะอุจจาระค้างเกิดขึ้นได้อย่างไร

เมื่อเด็กไม่ขับถ่ายตามสัญญาณของร่างกาย ลำไส้จะดูดน้ำจากอุจจาระกลับเข้าสู่ร่างกายมากขึ้น ทำให้อุจจาระแห้ง แข็ง และมีขนาดใหญ่ เด็กจะยิ่งรู้สึกเจ็บเมื่อต้องขับถ่าย จึงยิ่งกลั้นมากขึ้น กลายเป็นวงจรซ้ำซ้อนที่ทำให้ปัญหารุนแรงขึ้นเรื่อยๆ

สาเหตุที่พบบ่อย

• ท้องผูกเรื้อรัง
• กลั้นอุจจาระเป็นประจำ
• ขับถ่ายผิดท่า หรือใช้เวลาขับถ่ายไม่เหมาะสม
• รับประทานอาหารที่มีกากใยน้อย
• ดื่มน้ำน้อย
• ขาดการเคลื่อนไหวร่างกาย

เช็กอาการ ลูกน้อยเสี่ยงอุจจาระค้าง

เด็กที่มีภาวะอุจจาระค้างมักแสดงอาการหลายอย่างร่วมกัน ได้แก่

• ถ่ายยาก ถ่ายไม่สุด หรือถ่ายไม่สม่ำเสมอ
• ปวดท้องเป็นพักๆ ลักษณะบีบรัด
• แน่นท้อง ท้องอืด มีแก๊สในช่องท้องมาก
• คลื่นไส้ อาเจียน
• เบื่ออาหาร กินได้น้อย น้ำหนักขึ้นช้า
• เรอหรือผายลมมีกลิ่นเปรี้ยว
• ในบางรายอาจมีอาการอึดอัด หายใจไม่สะดวกจากท้องที่อืดแน่น
  

หากเด็กมีอาการเหล่านี้ต่อเนื่อง ควรได้รับการประเมินจากแพทย์ เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อน

หากปล่อยไว้นาน จะเกิดอะไรขึ้น

การปล่อยให้มีอุจจาระค้างในลำไส้นานๆ อาจทำให้ลำไส้ขยายตัว กล้ามเนื้อลำไส้ทำงานลดลง เด็กอาจสูญเสียความรู้สึกอยากถ่าย และเสี่ยงต่อการท้องผูกเรื้อรัง รวมถึงอาจเกิดแผลบริเวณทวารหนัก ทำให้เด็กกลัวการขับถ่ายมากขึ้น

วิธีป้องกันภาวะอุจจาระค้างในเด็ก

การป้องกันสามารถทำได้ด้วยการปรับพฤติกรรมและการดูแลในชีวิตประจำวัน ดังนี้

• ฝึกให้ลูกเข้าห้องน้ำเป็นเวลา โดยเฉพาะหลังมื้ออาหาร และไม่กลั้นอุจจาระ
• สอนท่านั่งขับถ่ายที่ถูกต้อง เพื่อช่วยให้ถ่ายได้ง่ายขึ้น
• รับประทานอาหารที่มีกากใยสูง เช่น ผัก ผลไม้ และธัญพืช
• ดื่มน้ำสะอาดให้เพียงพอในแต่ละวัน
• ส่งเสริมให้เด็กเคลื่อนไหวและออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
• ลดอาหารที่ทำให้ท้องผูก เช่น ขนมหวาน อาหารแปรรูป และแป้งขัดขาว
• สำหรับทารก นมแม่ช่วยให้ลูกขับถ่ายดี ลดโอกาสเกิดท้องผูก

เมื่อไรควรพาเด็กไปพบแพทย์

ควรพาเด็กไปพบแพทย์หากมีอาการท้องผูกต่อเนื่องหลายวัน ปวดท้องรุนแรง อาเจียนบ่อย น้ำหนักไม่ขึ้น หรือมีเลือดปนในอุจจาระ เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาอย่างเหมาะสม

ภาวะอุจจาระค้างในเด็กเป็นปัญหาที่ป้องกันได้ หากผู้ปกครองใส่ใจพฤติกรรมการขับถ่าย อาหาร และการใช้ชีวิตของลูกอย่างเหมาะสม การดูแลตั้งแต่ระยะเริ่มต้นจะช่วยให้เด็กมีระบบขับถ่ายที่ดี ลดความเสี่ยงของปัญหาสุขภาพในระยะยาว และช่วยให้ลูกน้อยเติบโตอย่างแข็งแรง