1. นมแม่มีสารอาหารมากกว่า 200 ชนิด

นมแม่ประกอบด้วยสารอาหารตามธรรมชาติที่ร่างกายทารกต้องการแบบครบถ้วน ได้แก่

• โปรตีนคุณภาพสูง ย่อยง่าย ไม่ทำให้ไตทำงานหนัก
• ไขมันดี (รวมถึง DHA และ ARA) เพื่อพัฒนาสมองและการมองเห็น
• วิตามินและแร่ธาตุ ในปริมาณที่เหมาะสม เช่น วิตามิน A, D, E, K, แคลเซียม เหล็ก
• น้ำย่อยตามธรรมชาติ ช่วยการย่อยและการดูดซึม
• ฮอร์โมนและเอนไซม์ชีวภาพ ที่ไม่มีในนมผง
• โอลิโกแซ็กคาไรด์ (HMO) อาหารของแบคทีเรียดีในลำไส้ ช่วยส่งเสริมภูมิคุ้มกัน
  

นมแม่ยังเปลี่ยนองค์ประกอบตามวัยลูก เช่น ช่วงแรกเกิดเป็นหัวน้ำนม (Colostrum) เข้มข้นด้วยภูมิคุ้มกันสูงมาก

2. เสริมภูมิคุ้มกัน ลดโอกาสเกิดโรค

นมแม่มี แอนติบอดี (IgA, IgG, IgM) ที่ช่วยป้องกันการติดเชื้อโดยตรง รวมถึงมีสารอื่นๆ เช่น

• แลคโตเฟอริน (Lactoferrin) ต่อต้านเชื้อแบคทีเรีย
• ไลโซไซม์ (Lysozyme) ต้านการอักเสบ
• HMO เพิ่มจุลินทรีย์ดีในลำไส้
  
  

ประโยชน์เด่นคือช่วยลดความเสี่ยงของ

• ท้องเสีย
• การติดเชื้อทางเดินหายใจ
• หูชั้นกลางอักเสบ
• การแพ้และผื่นผิวหนัง
  

ระบบภูมิคุ้มกันของทารกยังไม่แข็งแรงจนถึงอายุประมาณ 1–2 ปี ทำให้นมแม่เป็นเหมือน “วัคซีนธรรมชาติ” ที่สำคัญมาก

3. ย่อยง่าย ดูดซึมดี เหมาะกับระบบย่อยอาหารที่ยังอ่อน

ลำไส้ของทารกแรกเกิดยังเล็ก และเอนไซม์ย่อยอาหารยังทำงานได้ไม่เต็มที่ นมแม่จึงถูกออกแบบให้

• ย่อยง่าย ไม่ก่อให้เกิดท้องอืดหรือท้องผูก
• มีโปรตีนเคซีนในปริมาณที่เหมาะสม ทำให้ไม่แน่นท้อง
• ไขมันมีเอนไซม์ช่วยย่อยในตัวเอง
• ลดความเสี่ยงอาการแพ้นมวัว
  
  

ด้วยเหตุนี้ ทารกที่กินนมแม่มักขับถ่ายดี และมีภาวะลำไส้แข็งแรงกว่าเด็กที่ได้รับนมผสม

4. ส่งเสริมพัฒนาการสมองและระบบประสาท

สมองของลูกพัฒนาอย่างรวดเร็วมากใน 1,000 วันแรกของชีวิต นมแม่มีสารสำคัญที่ช่วยเสริมการทำงานของสมอง ได้แก่

• DHA และ ARA ช่วยสร้างเซลล์สมองและระบบประสาท
• โคลีน (Choline) สำคัญต่อความจำและการเรียนรู้
• ทอรีน (Taurine) พัฒนาการมองเห็น
• ไขมันสายกลาง (MCT) ให้พลังงานกับสมองอย่างรวดเร็ว
  

งานวิจัยหลายฉบับพบว่า เด็กที่กินนมแม่มีคะแนนพัฒนาการทางสติปัญญาและการเรียนรู้ดีกว่าในระยะยาว

5. เสริมสร้างสายใยความรักและความมั่นคงทางอารมณ์

การให้นมแม่ช่วยกระตุ้นฮอร์โมนความรัก เช่น

• ออกซิโทซิน (Oxytocin) ทำให้แม่รู้สึกผ่อนคลาย
• โปรแลคติน ทำให้แม่รู้สึกอยากดูแลและใกล้ชิดลูก
  

ในขณะเดียวกัน ลูกก็รู้สึกอบอุ่น ปลอดภัย และเกิดความผูกพันกับผู้เลี้ยงดู ส่งผลต่อพัฒนาการด้านอารมณ์ที่ดีในระยะยาว

หลัง 6 เดือน ต้องทำอย่างไรต่อ?

เมื่อครบ 6 เดือน ร่างกายลูกต้องการพลังงานและสารอาหารเพิ่มขึ้น ควรเริ่ม อาหารตามวัย (Complementary feeding) ควบคู่กับนมแม่ เช่น

• ธาตุเหล็ก
• โปรตีนจากเนื้อสัตว์
• ไขมันดี
• ผักและผลไม้
  

แต่ยังแนะนำให้กินนมแม่ต่อเนื่องจนถึงอายุ 2 ปี หรือมากกว่านั้น เพราะยังคงช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน พัฒนาสมอง และสุขภาพโดยรวม