“เวียนศีรษะ” กับ “มึนศีรษะ” ต่างกันอย่างไร
หลายคนคงเคยมีช่วงที่รู้สึก “เวียนหัว” หรือ “มึนหัว” จนต้องหยุดพักสักครู่ บางครั้งอาจรู้สึกเหมือนโลกหมุน หรือบางทีก็แค่หัวเบาๆ หวิวๆ เหมือนจะเป็นลม อาการเหล่านี้เกิดขึ้นได้กับทุกคน ไม่ว่าจะจากการพักผ่อนไม่เพียงพอ อดอาหาร ดื่มน้ำน้อย หรือแม้แต่ช่วงที่เครียดมากๆ
แต่รู้ไหมว่า “เวียนศีรษะ” กับ “มึนศีรษะ” จริงๆ แล้วไม่เหมือนกันเสียทีเดียว? แม้จะดูคล้ายกัน แต่สาเหตุและความรู้สึกของแต่ละแบบต่างกัน และการสังเกตอาการให้ถูกต้อง จะช่วยให้เราดูแลตัวเองได้ดีขึ้น และรู้ว่าเมื่อไหร่ควรไปพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริง
เวียนศีรษะ กับ มึนศีรษะ ต่างกันอย่างไร?
หลายคนอาจเคยรู้สึก “ศีรษะไม่ปกติ” บางครั้งหมุน บางครั้งตื้อ หรือโคลงเคลง แล้วก็เรียกรวมๆ ว่า “เวียนหัว” ทั้งที่จริงๆ แล้ว อาการ “เวียนศีรษะ” (Vertigo) และ “มึนศีรษะ” (Dizziness) ไม่เหมือนกัน และเกิดจากสาเหตุที่แตกต่างกัน
อาการ “เวียนศีรษะ” (Vertigo)
ลักษณะอาการ:
- รู้สึกเหมือน สิ่งรอบตัวหมุน หรือ ตัวเองหมุนรอบสิ่งของ
- มักเกิดชัดเจนเมื่อมีการเปลี่ยนท่าทาง เช่น ลุกนั่ง หรือหันศีรษะเร็ว
- อาการอาจมาพร้อมกับ
- คลื่นไส้ อาเจียน
- เดินเซ ทรงตัวลำบาก
- เหงื่อออกมาก
- หูอื้อ หรือการได้ยินลดลง
สาเหตุที่พบบ่อย:
- โรคในหูชั้นใน (Vestibular system) – เป็นสาเหตุหลัก
- โรคบ้านหมุนจากหินปูนในหูชั้นในหลุด (Benign Paroxysmal Positional Vertigo – BPPV)
- โรคเมเนียร์ (Ménière’s Disease) ซึ่งมีน้ำในหูชั้นในมากเกินไป
- การอักเสบของเส้นประสาทการทรงตัว (Vestibular Neuritis)
- ปัญหาทางสมองส่วนการทรงตัว เช่น โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke)
- ผลข้างเคียงจากยา บางชนิด เช่น ยาขับปัสสาวะ ยากันชัก ยาปฏิชีวนะบางกลุ่ม
แนวทางการดูแลเบื้องต้น:
- หลีกเลี่ยงการเคลื่อนไหวศีรษะเร็วๆ
- พักผ่อนให้เพียงพอ
- หากมีอาการบ้านหมุนมาก ควรนอนนิ่งๆ ในท่าที่สบาย
- หากอาการไม่ดีขึ้นภายใน 24-48 ชั่วโมง หรือมีอาการแขนขาอ่อนแรง พูดไม่ชัด มองเห็นภาพซ้อน ควรรีบพบแพทย์ทันที
อาการ “มึนศีรษะ” (Lightheadedness / Dizziness)
ลักษณะอาการ:
- รู้สึก โคลงเคลง หวิว เหมือนจะเป็นลม
- อาจรู้สึก เบลอ ตื้อ หรือหนักหัว
- บางครั้งเกิดร่วมกับอาการ ใจสั่น หน้ามืด หรือมองภาพไม่ชัด
สาเหตุที่พบบ่อย:
1. ความดันโลหิตผิดปกติ
- ความดันโลหิตต่ำ (โดยเฉพาะตอนเปลี่ยนท่าทาง)
- ความดันโลหิตสูงมากจนเลือดไปเลี้ยงสมองไม่พอ
2. ภาวะขาดน้ำ หรือร่างกายอ่อนเพลีย
- ดื่มน้ำน้อย เสียเหงื่อมาก
- อดอาหารหรือพักผ่อนไม่เพียงพอ
- มักพบในผู้ป่วยเบาหวานที่ใช้ยาอินซูลินหรือยาลดน้ำตาล
4. กล้ามเนื้อตึงบริเวณต้นคอ
- ทำให้เลือดไหลเวียนขึ้นสมองไม่สะดวก
5. ความเครียดหรือความวิตกกังวล
- ทำให้ระบบประสาทอัตโนมัติแปรปรวน เกิดอาการมึนงง หวิว หรือหน้ามืด
แนวทางการดูแลเบื้องต้น:
- ลุก-นั่ง หรือเปลี่ยนท่าช้าๆ โดยเฉพาะตอนตื่นนอน
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ (วันละ 6–8 แก้ว)
- รับประทานอาหารให้ครบมื้อ ไม่ปล่อยให้หิวจัด
- นวดคลายกล้ามเนื้อบริเวณต้นคอและไหล่
- ฝึกการหายใจลึกๆ และพักผ่อนให้เพียงพอ
เมื่อไหร่ควรพบแพทย์?
หากมีอาการเหล่านี้ ควรรีบพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุโดยเร็ว
- เวียนศีรษะหรือมึนศีรษะเป็นบ่อยหรือรุนแรง
- มีอาการคลื่นไส้ อาเจียน เดินเซ หรือทรงตัวไม่ได้
- มีอาการร่วม เช่น แขนขาอ่อนแรง พูดไม่ชัด มองเห็นภาพซ้อน
- มีอาการใจสั่น เหงื่อออกมาก หรือเป็นลมบ่อย
- อาการไม่ดีขึ้นภายใน 2-3 วัน
