ทำไมผู้สูงอายุถึงเสี่ยง 'รากฟันผุ' มากกว่าคนทั่วไป

เมื่อพูดถึงฟันผุ หลายคนอาจนึกถึงแค่รูผุบนฟันด้านบน แต่ในความเป็นจริง รากฟันผุ ก็เป็นอีกหนึ่งปัญหาสำคัญที่มักพบในกลุ่มผู้สูงอายุ และมีแนวโน้มเกิดได้ง่ายกว่า เพราะการเปลี่ยนแปลงของร่างกายตามวัย เช่น เหงือกร่น น้ำลายลดลง และการดูแลุขภาพช่องปากที่ลดลง ล้วนเป็นปัจจัยที่ทำให้รากฟันเสี่ยงต่อการผุได้มากขึ้น สิ่งที่ทำให้รากฟันผุอันตรายคือ มักไม่มีอาการชัดเจนในระยะแรก แต่หากปล่อยไว้อาจลุกลามจนต้องถอนฟัน หรือส่งผลต่อสุขภาพโดยรวม เช่น การเคี้ยวอาหารไม่สะดวก การติดเชื้อในช่องปาก และอาจทำให้คุณภาพชีวิตลดลงโดยไม่รู้ตัว

ทำไมผู้สูงอายุจึงเสี่ยง รากฟันผุ มากกว่าคนทั่วไป

1. เหงือกร่น เมื่ออายุมากขึ้น เหงือกมักร่นลงจนเห็นรากฟัน ซึ่งเป็นส่วนที่ไม่มีเคลือบฟันมาป้องกัน จึงทำให้แบคทีเรียสามารถเกาะและทำลายรากฟันได้ง่าย

2. น้ำลายน้อย/การใช้ยาหลายชนิด เช่น ยาความดัน ยาเบาหวาน หรือยานอนหลับ ส่งผลให้ปริมาณน้ำลายลดลง ทำให้ความสามารถในการชะล้างคราบอาหารและแบคทีเรียลดลงตามไปด้วย

3. การดูแลสุขภาพช่องปากไม่เพียงพอ ผู้สูงอายุบางรายอาจมีข้อจำกัดด้านการเคลื่อนไหว ทำให้แปรงฟันไม่สะอาดพอ หรือหลงลืมดูแลช่องปากเป็นประจำ

อาการที่ควรสังเกต

1. ปวดฟันหรือเสียวฟันขณะรับประทานอาหารร้อนหรือเย็น 

อาการปวดหรือเสียวฟันบ่งชี้ว่าเนื้อฟันด้านใน (เนื้อเยื่อโพรงประสาทฟัน) อาจถูกกระทบกระเทือนจากแบคทีเรียหรือกรดที่เกิดจากคราบจุลินทรีย์ รากฟันไม่มีชั้นเคลือบฟันมาปกป้องเหมือนส่วนบนของฟัน จึงไวต่อความร้อนและเย็นมากเป็นพิเศษ หากปล่อยไว้อาการจะรุนแรงขึ้นจนถึงขั้นปวดตลอดเวลา

2. เห็นรอยดำหรือรอยสีน้ำตาลบริเวณโคนฟันหรือรากฟัน

บริเวณรอยต่อระหว่างเหงือกกับฟันหรือบริเวณที่เหงือกร่นลงไป อาจเกิดจุดสีคล้ำหรือเป็นโพรงเล็กๆ ซึ่งเป็นสัญญาณเริ่มต้นของการผุในรากฟัน บางคนอาจไม่รู้สึกเจ็บในช่วงแรก แต่หากผุลึกลงไปเรื่อยๆ จะกระทบเส้นประสาททำให้เกิดอาการปวดหรือฟันแตกได้ง่าย

3. มีกลิ่นปากแม้จะทำความสะอาดแล้ว

รากฟันที่ผุจะกลายเป็นแหล่งสะสมแบคทีเรีย ซึ่งสร้างก๊าซที่มีกลิ่นเหม็น กลิ่นปากจากรากฟันผุจะต่างจากกลิ่นปากทั่วไป เพราะจะไม่หายไปแม้จะบ้วนปากหรือแปรงฟัน การที่มีโพรงฟันหรือเนื้อฟันที่ถูกทำลายจากการผุยังทำให้เศษอาหารติดสะสมและย่อยสลายในช่องปากได้อีกด้วย

4. ฟันโยก หรือรู้สึกฟันไม่มั่นคง 

การผุของรากฟันมักเกิดร่วมกับปัญหาเหงือกและกระดูกเบ้าฟัน หากรากฟันถูกทำลายลึกถึงชั้นล่าง หรือมีการติดเชื้อบริเวณปลายรากจะทำให้ฟันสูญเสียแรงยึดเหนี่ยวกับกระดูกเบ้าฟันส่งผลให้ฟันโยก หรือรู้สึกฟันไม่แน่นเมื่อเคี้ยวอาหารอาจทำให้เจ็บหรือรู้สึกไม่สบาย